کودهای موثر
کودهای حاوی پتاسیم و کلسیم- پتاسیم در افزایش سایز و اندازه میوه، رنگ آوری بهتر، رسیدگی یکدست و تنظیم باز و بسته شدن روزنه های تنفسی موثر است. کود کلسیم در ساخت پکتین در دیواره سلولی و استحکام دیواره سلولی و افزایش قابلیت انبارداری محصول موثر است. هر دو عامل در ایجاد مقاومت گیاه به عوامل بیماری زای گیاهی موثر هستند.
اسید های آمینه و جلبک دریایی- اسید های آمینه که در تمام سلول های زنده وجود دارند، مولکول های آلی هستند که اغلب از آن ها به عنوان عناصر سازنده پروتئین یاد می شود. اسیدهای آمینه با یکدیگر پیوند می خورند و زنجیرهای طولانی پلی پپتیدی را تشکیل می دهند، که به نوبه خود انواع مختلف پروتئین موجود در تمام موجودات زنده را تشکیل می دهد. گیاهان مانند هر ارگانیسم زنده، با تشکیل توالی های اسید آمینه، به ساخت پروتئین اقدام می کنند. استفاده از اسید آمینه موجب صرفه جویی در انرژی جهت انجام مجموعه فرآیندهای متابولیکی خواهد شد که در نتیجه افزایش تولیدات و محصولات کشاورزی را در پی خواهد داشت. مهم ترین آمینو اسیدهای گیاهی: پرولین، گلایسین، لیزین هستند.
مهمترین نقش جلبک دریایی در گیاهان، کاهش دادن استرس است. این کار را با بهبود کیفیت خاک و افزایش مقاومت گیاهان نسبت به شرایط تنش زای محیطی مانند شوری، خشکی و دما انجام میدهد. افزایش مقاومت به کم آبی و خشکی با وجود دو ماده مانیتول و بتایین در جلبک دریایی صورت می گیرد. اسید آمینه گلایسین و بتایین در جلبک دریایی سبب مقاومت گیاه به سرما و یخ زدگی می شود.
عناصر غذایی موثر
آهن – روی و منگنز- از اثرات فوق العاده مصرف این کود می توان به بالارفتن میزان کلروفیل گیاه، بهبود عمل فتوسنتز،کیفیت بالای دانه، بهبود رنگ، طعم و اندازه میوه و اثر تحریکی روی هورمون های موثر بر رشد زایشی اشاره کرد.
بور- روی و مولیبدن
عنصرمولیبدن، در جذب و اثرگذاری نیترات در گیاهان تاثیر دارد. در واقع کار آن در گیاه تبدیل نیترات به نیتریت و سپس به آمونیاک است. عملکرد دیگر مولیبدن تبدیل فسفر معدنی به اشکال ارگانیک در درون گیاه است. گیاهانی که از خانواده حبوبات هستند از این عنصر برای افزایش قدرت باکتریهای موجود در ریشه استفاده میکنند.
بور، برای تشکیل دیواره سلولی، انتقال قندها و نشاسته، تشکیل جوانه انتهایی ، تشکیل دانه و لوله گرده، عنصر ضروری می باشد. وجود عنصر روی در بسیاری از سیستم های آنزیمی گیاهان می تواند نقش یک کاتالیزور را ایفا نماید. در واقع با تحت تاثیر قرار دادن فعالیت های آنزیمی هیدروژناز سبب می شود تا متابولیسم گیاهان مورد تاثیر قرار بگیرد. زمانی که آنزیم های گیاه به واسطه روی فعال می شود، یکپارچگی مشخصی در ساختار غشای سلولی ایجاد می شود و در نهایت میزان سنتز پروتئین و همینطور سنتر هورمون اکسین نیز تنظیم می شود.
شرایط محیطی موثر در عملکرد سموم کشاورزی
سرعت باد، معمولا بحرانی ترین عاملی است که نقش عمده در بادبردگی قطرات سم به خارج از هدف موردنظر (دریفت) دارد. با افزایش ســرعت بــاد، قطــرات ریــز دورتــر از هــدف ســقوط مــیکننــد. قطــرات درشت تر کمتر به وسیله باد تحت تـاثیر قـرار مـیگیرنـد و سـریعتـر سـقوط میکنند. با این وجود بادهای تند میتواند حتی موجب شود قطرات بـزرگتـر به خارج هدف حرکت کنند.
درجه حرارت زیاد و رطوبت نسبی کـم باعث تبخیر آب قطرات محلول سم و کوچکتر شـدن آنهـا و در نهایـت باعـث بادبردگی آنها میشود. نتایج نشان داده اسـت کـه اغلـب کـاربران در سـاعات نزدیک به ظهر اقدام به سمپاشی می نمایند که در این ساعات هوا بسیار گـرم بوده و باعث تبخیر شدید قطـرات مـیشـود . در موقع عملیات سمپاشی، رطوبت نسبی محیط باید بیش از 70 درصد و درجـه حرارت محیط کمتر از 25 درجه سلسیوس باشد که معمولا صبح زود و عصـر بهترین زمان برای انجام سمپاشی است.
در مورد علف کش ها نیز این نکته را بایستی مورد توجه ویژه قرار داد که تاثیر آن ها در سرما و یخبندان به شدت کاهش می یابد. مصرف علف کش ها در شرایطی که زمین حداقل رطوبت نسبی را دارد یا به اصطلاح گاورو می باشد به مراتب بیشتر از شرایط خشک بودن زمین است. مصرف روغن های سینرژیست و یا ترکیبات ازته نظیر: اوره و سولفات آمونیوم به تاثیر گذاری بهتر و بیشتر علف کش کمک می کنند.
مبارزه با آفات
استانه زیان اقتصادی (Economic threshold)
سطحی است که وقتی انبوهی آفت به آن رسید عملیات کنترل باید شروع گردد تا ضمن کاهش هزینه مدیریت آفات، از بروز خسارت اقتصادی جلوگیری شود.
سطح زیان اقتصادی (Economic injury level)
سطحی از جمعیت آفت است که مبارزه شیمیایی با آفت هدف در این سطح از جمعیت عملاً هیچ توجیه اقتصادی ندارد . یعنی در این سطح از جمعیت آفت هزینه مبارزه شیمیایی با آفت با هزینه زیان و خسارت آفت به محصول برابر می شود و در این سطح از خسارت هر چقدر کشاورز هزینه می کند، میزان هزینه از سود ناشی از فروش محصول به مراتب بیشتر و بالاتر بوده و اصلا توجیه اقتصادی نخواهد داشت.
مدیریت تلفیقی آفات یک رهیافت اکولوژیکی برای مدیریت آفات است که روش های بیولوژیک، زراعی، فیزیکی و مکانیکی را به نحوی تلفیق و ترکیب می سازد که هزینه اقتصادی، خطرات بهداشتی، و زیست محیطی کمتری را به دنبال داشته باشد.
در مبارزه بیولوژیک از دشمنان طبیعی آفات به خصوص عوامل میکروبی (پاتوژن ها)، انگل ها (پارازیت ها) و جانوران شکارچی (پرداتورها) استفاده می کنند. در این طریقه می توان این عوامل را که معمولا در طبیعت وجود دارند حفظ و حمایت نمود و با بکار بردن عملیات عاقلانه زراعی از تلفات شدید آن جلوگیری کرد. نمونه هایی از این عوامل مفید که به طور طبیعی در طبیعت وجود دارند می توان به: کفشدوزک ها، ملخ ها، مارمولک ها، قورباغه، زنبورهای پارازیت و پارازیتوئید و قارچ ها و باکتری های بیمارگر اشاره نمود.
عوامل خسارت زای گیاهی
الف- آفات
ب- بیماری ها
ج- علف های هرز
به گزارش اکو ایران، طبق برآورد سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) میانگین خسارت آفات، عوامل بیماری زا و علفهای هرز به حوزه کشاورزی در جهان حدود 40 درصد است و کشور ما از این لحاظ نیز در حد و اندازه جهانی است.
از این میزان، سهم حشرات آفت، 12-10 درصد است. بدین معنی که با مدیریت این عوامل می توان، 12-10 درصد عملکرد واقعی گیاه را افزایش داد.
